In 2025 is Plant & mens het jaarthema van de samenwerkende botanische tuinen. In deze serie komen allerlei gebruiksplanten aan het woord. Vandaag één die iedereen wel kent, vooral vanwege de geestverruimende eigenschappen van de hoesjes van de zaadjes. Veel onbekender is dat de toepassingen zeer divers zijn, van touw en vezel tot superfood, of gerookt, gedronken of verdampt.

Plant je mee in oktober en november? Ga nu aan de slag in je tuin en geef je planten een voorsprong.

Oktober is de Maand van de Geschiedenis met dit jaar als thema Echt/Nep. Op de Atlas Leefomgeving staat de Monumentale bomen-kaart. Achter deze bomen zit vaak een bijzonder verhaal. Maar is dit ook waar? Wanneer zijn mensen koortslapjes gaan binden om de Overasseltse koortsboom? Spookt het echt rond de Brummense eik? En is de Bladelse heksenboom inderdaad op het graf van Zwarte Kaat geplant?

De Week van ons Water is begonnen: waterpiepers zijn nu in Nederland en ontdek de waterschorpioen!

Hoeveel vogels sterven door vogelgriep of andere ziekten? En hoe brengen we verhoogde sterfte bij een soort goed in kaart? Monitoren van de gevolgen van vogelziekten wordt steeds belangrijker. Via LiveAtlas start Sovon nu met het systematisch verzamelen van gegevens over aantallen dode vogels.

Spinnen in een hangmat en spinnen die spinnen eten.

‘Rattenstaartgras, een blijvertje’ luidde de titel van een artikel in tijdschrift PLANTEN uit 2016. Ongetwijfeld zou deze soort, die van oorsprong afkomstig is uit Amerika, de komende tijd meer aan het licht komen, was de veronderstelling. Nu, acht jaar later, weten we dat zeker. Inmiddels is Rattenstaartgras in de meeste provincies gevonden, vooral in de zandige middenbermen van autowegen.

De valkruidvlinder dreigt uit ons land dreigt te verdwijnen. De rupsen van deze nachtvlindersoort zijn gebonden aan valkruid. Het valkruid, en daarmee de vlinder, is in Nederland op veel plaatsen verdwenen. Onlangs is vastgesteld dat de vlinder niet meer op meerdere, maar nog slechts op één locatie in ons land voorkomt.

Hoe de dodo klonk zullen we nooit weten. Van de uitgestorven Hawaïaanse vogel de kauai o’o weten we het wel. Eind vorige eeuw is de roep van het allerlaatste mannetje vastgelegd. Zijn roep bleef onbeantwoord, want er waren geen vrouwtjes meer. De roep van de laatste o’o is te horen in het Allard Pierson in Amsterdam, bij de tentoonstelling 'De roep van de o’o. Natuur onder druk'.  

Het gaat goed met de bever in Nederland. Inmiddels leven er meer dan vijfduizend van deze grote knaagdieren in de Nederlandse wateren. Van Limburg tot in Groningen, van de Drents-Overijsselse delta tot de Hollandse Delta. Bevers hebben een intrigerende leefwijze, waarbij ze zowel in het water, boven en onder de grond leven.

Zalmroze en pimpelpaars: de natuur staat nu vol met de kleurrijkste paddenstoelen!

De tuinmarkt in nieuwbouwwijk Boswinkel in Enschede biedt nieuwe bewoners inspiratie voor hun tuinen, versterkt de gemeenschap en helpt de natuur. Er worden inheemse planten uitgedeeld, bewoners kunnen aan de slag met vogel- en egelhuisjes en er is aandacht voor natuurlijke afscheidingen. Ook is de markt een leuke gelegenheid om andere bewoners te ontmoeten.

Leonard Minkema attendeerde mij wederom op een zeer bijzondere paddenstoelenvondst. Het bleek te gaan om een Barsthoed, die genoteerd stond als uitgestorven in Nederland, maar terug werd gevonden op een oude grazige leemdijk in het noorden van Noord-Holland. In het verleden werden hier wel meer zeldzaamheden aangetroffen, maar blijkbaar is het eind nog niet in zicht.

Natuurlijke plaagbestrijding in de landbouw is kansrijker als in de buurt van een akker ook voldoende andere landschapselementen aanwezig zijn, die extra voedsel bieden voor roofinsecten. Ook is het goed om meerdere gewassen naast elkaar te verbouwen die verschillen in groeiperiode. Dat ontdekten onderzoekers van de UvA met een wiskundig model.

Kennisorganisatie RAVON (Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland) startte dit jaar met een nieuw cursusaanbod. De eerste editie van de basiscursus Reptielen was een succes. Deze cursus is nu ook beschikbaar voor professionals en vrijwilligers uit het werkveld.

Melganzevoet kan je overal in ons land vinden en Indische ganzen in Nederland zijn nakomelingen van ontsnapte vogels.

De mooiste periode om van het bos te genieten is de herfst, vinden velen. De verkleurende bladeren spelen hierbij natuurlijk een grote rol, maar misschien ook wel die typische herfstgeur. De combinatie van vocht en verterende plantenresten zorgt voor die weeïge geur die de meesten van ons wel aangenaam vinden. Hoe werkt dat eigenlijk, die rotting? En waarom is dat belangrijk voor het bos?

Drie groene initiatieven zijn donderdag 10 oktober in de prijzen gevallen tijdens de zesde editie van Natuur in Eigen Hand. Werkgroep West4Kids uit Tilburg, zelfoogsttuin Pluck van het veld uit Cromvoirt en het biodiversiteitsteam Goirle-Riel kregen ieder een cheque van vijfduizend euro. Met het gewonnen geldbedrag kunnen ze hun groene plannen realiseren.

Het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur en Rijkswaterstaat stellen samen drie miljoen euro beschikbaar voor de tweede fase van het programma Wij&Wadvogels. Dit is een extra financiering om vogels te beschermen in het Waddengebied.

De herfst heeft een gouden randje, de saffraangouduil en de saffraanamaniet zijn nu te zien.