De winter is nu echt begonnen en de eerste nachtvorst hebben we al gehad. Niet een tijd dat je aan vlinders denkt, maar de kleine wintervlinder komt juist pas goed los als die eerste vorst geweest is. Deze vlinders zijn nu en de komende weken actief en planten zich nu voort. Ze zijn eigenlijk overal in het land te vinden, als je weet hoe je moet zoeken.

Nadat in 1988 de otter in Nederland was uitgestorven, is in 2002 gestart met een herintroductieprogramma voor de otter. De gegevens over de winter 2018/2019 laten zien dat de populatie in verspreiding en aantal blijft toenemen, maar ook dat het aantal verkeersslachtoffers hoog blijft en dat de Nederlandse otters gevoelig blijven voor inteelt.

Het konijn was in het verleden een algemene soort in de duinen van PWN. Helaas is dat allang niet meer zo. Sinds de jaren 50 is het aantal konijnen gedecimeerd door de virusziekten myxomatose, VHS en VHS type 2. Dit heeft negatieve gevolgen voor andere dieren en planten in de duinen. PWN is daarom een onderzoek gestart naar hoe we het konijn kunnen helpen om zich te herstellen.

Een recente wetenschappelijke publicatie beschrijft de ernstig bedreigde Bonaire palm voor het eerst in zijn geschiedenis. Hoewel de palm al in 1979 werd gevonden, stelden wetenschappers pas in 2019 vast dat hij alleen op Bonaire voorkomt. Aangezien er nog maar 25 volwassen exemplaren over zijn, heeft de Bonaire palm directe bescherming nodig om hem voor het Bonairiaanse landschap te behouden.

De gladde slang is van oktober tot maart in winterslaap, onzichtbaar onder de grond. Dat betekent echter niet dat beheermaatregelen haar niet kunnen raken. Juist overwinteringsplekken zijn een kwetsbaar onderdeel van het leefgebied van deze karakteristieke soort van heide en hoogveen. Een nieuw boek over deze slang bevat veel informatie over de soort en tips voor natuurbeheer in haar leefgebied.

Waarschijnlijk ben je ze weleens tegengekomen bij een bloemist, woonwinkel of bij iemand thuis: de prachtige, gedroogde takken van de reuzenberenklauw. Ze kunnen wel drie meter hoog worden en zijn zeer decoratief. Weinig mensen weten echter dat je niet meer mag handelen in deze soort. Hij bezorgt de Nederlandse natuur teveel overlast. De NVWA ziet toe op de handhaving in deze handel.

Een koraal dat in riffen rond Curaçao is ontdekt, blijkt geen invasieve soort te zijn, maar een inheemse soort die uit dieper water omhoog is getrokken. Dat is de conclusie van wetenschappers van Naturalis Biodiversity Center en het Curaçaose CARMABI. De afgelopen jaren deden zij onderzoek naar de verschillende soorten koraal in de ondiepe wateren rondom het Caraïbische eiland.

De sleedoornpage is een bedreigde Rode-Lijstsoort en daarom beschermd door de Wet Natuurbescherming. Toch horen we regelmatig dat gemeenten en andere beheerders sleedoorn op de vliegplaatsen van deze vlinder helemaal verwijderen. Zo is recent grootschalig sleedoorn geklepeld in de Kraaijenbergse plassen. Hierdoor krijgt de populatie harde klappen, terwijl schade goed voorkomen had kunnen worden.

Hoogveengebieden zijn zeldzaam in Nederland. De Peelvenen in Brabant zijn dan ook unieke gebieden. Dit kwetsbare landschap lijdt echter onder verdroging en hoge stikstofdeposities. Staatsbosbeheer, de provincies Noord-Brabant en Limburg, en de Waterschappen Aa en Maas en Limburg zijn al jaren druk bezig om de waterhuishouding te verbeteren. En met succes: sinds 2018 broeden er weer kraanvogels.

Bestrijding van buxusmotrupsen leidt waarschijnlijk niet tot meer koolmezensterfte in de stad. Dat laat een studie van CLM Onderzoek en Advies met het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) zien. Wel zijn er 26 verschillende pesticiden aangetroffen in dode jonge mezen. Een aantal daarvan komt verrassend uit middelen tegen vlooien en teken voor huisdieren. Voorzichtigheid is geboden.

Onderzoekers van Grauwe Kiekendief - Kenniscentrum Akkervogels (GKA) onderzochten het aanvaringsrisico met behulp van GPS-loggers. Het blijkt dat kiekendieven meestal onder de rotorhoogte vliegen, en de turbines vermijden als ze wel op die hoogte komen. GKA voorspelt echter dat de sterfte van kiekendieven door windturbines hoger zal zijn als er windturbineparken in hun broedgebied komen te staan.

Vrijwilligers van natuur- en milieuvereniging De Groene Venen hebben onlangs ottersporen aangetroffen bij de Utrechtse faunatunnel onder de Ir. Enschedeweg, de N212, ten zuiden van Wilnis. De otter, een karakteristieke diersoort in dit gebied, is hoogstwaarschijnlijk vanuit Nieuwkoop de provincie Utrecht ingezwommen. Hiervandaan kan de otter andere Utrechtse natuurgebieden gaan verkennen.

Het in 2018 gehouden 5000-soortenjaar in Nationaal Park Hollandse Duinen (ZH) heeft geresulteerd in de ontdekking van een aantal nieuwe insectensoorten voor Nederland. Een deel daarvan is nu gepubliceerd in een themanummer van Entomologische Berichten. Een bij, een stofluis, een knut en twee cicaden zijn nu officieel aan de Nederlandse soortenlijst toegevoegd.

Het Wereld Natuur Fonds opent de aanvraagronde voor het Biodiversiteitsfonds 2020. Het fonds heeft als doel het ondersteunen van toegepast wetenschappelijk onderzoek voor bescherming en herstel van biodiversiteit in Nederland en op Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Aanvragen kunnen worden ingediend tot 21 december 2019.

Vanaf half november beginnen de werkzaamheden voor natuurherstel in het natuurgebied Beekvliet-Stelkampsveld, tussen Barchem en Borculo. In deze parel van de Achterhoek komen veel zeldzame planten- en diersoorten voor. Om de natuur in het gebied weerbaarder te maken, is het nodig om de verdroging tegen te gaan en de bloemrijke graslanden en heidegebieden te vergroten, en met elkaar te verbinden.

Tijdens een monitoringsprogramma voor waterspitsmuizen bij het Polderhoofdkanaal in Friesland, troffen muizenonderzoekers van JM ecologie een melanistische veldmuis aan. In 2016 vonden ze op bijna dezelfde plek een zwarte dwergmuis. Dit is heel bijzonder want kleurafwijkingen bij in het wild levende muizen in Nederland zijn zeer zeldzaam. Nooit eerder werd er een melanistische veldmuis gemeld.

Hemelboom en Japanse duizendknopen zijn invasieve exoten die zich deels vegetatief verspreiden. Hoewel vruchtvorming bekend is, weten we niet goed in welke mate deze planten zich via zaden verspreiden. Toch is het belangrijk om te weten in welke mate dit plaatsvindt. FLORON roept daarom op om bij waarnemingen van Hemelboom en Japanse duizendknopen door te geven of er vruchten zijn gevormd.

Hoewel de meeste vlinders nu als ei, rups, pop of vlinder in overwintering zijn, zijn er ook soorten die actief blijven zolang het niet al te hard vriest. Zwartvlekwinteruil en wachtervlinder zijn hier twee voorbeelden van. Deze twee uilen zijn grote, opvallende en goed herkenbare soorten, die verspreid over het land voorkomen. Ze zijn ook in steden, dorpen en in de tuin te vinden.

Een internationale groep van 140 biologen inventariseerde voor het eerst de wereldwijde verspreiding van regenwormen. In het wetenschappelijke tijdschrift 'Science' presenteerden ze onlangs hun inzichten. Het klimaat blijkt een belangrijke voorspeller voor de verspreiding van regenwormen. Zo komen regenwormen vooral veel voor in gematigde gebieden; in mindere mate in de tropen.

Het is duidelijk herfst; de start van het uitvoeringsseizoen voor bosbeheerders. Nieuwe aanplant de grond in, of dunnen om meer ruimte te maken voor groei en ontwikkeling. Allemaal beheerwerkzaamheden voor het bos van de toekomst. Bij sommige werkzaamheden is groot materieel onmisbaar. En dat stelt menig bosbeheerder voor een uitdaging; het zoveel mogelijk beperken van ongewenste bodemverdichting.