Op 13 november vindt in Ede het halfjaarlijkse symposium 'Current themes in Ecology' plaats. Het thema is 'Biodiversity in Crisis - Perspectives on how to bend the curve'. Op deze dag, georganiseerd door de Netherlands Ecological Research Network (NERN) zullen verschillende sprekers het hebben over het wereldwijde verlies van biodiversiteit.

Roofvogels kennen in het broedseizoen een traditionele rolverdeling tussen de seksen. Vrouwtjes broeden de eieren uit en verzorgen de jongen terwijl mannetjes voor het voedsel zorgen. Een voordeel van zo’n strikte taakverdeling is dat er geen conflicten ontstaan over de ouderzorg. Met behulp van GPS-loggers werd deze taakverdeling bij grauwe kiekendieven, in voor- en tegenspoed, onderzocht.

De zadelsprinkhaan is een bedreigde soort. Onderzoek in Gelderland geeft een alarmerend beeld: 63 procent van de populaties die in de periode 1980-1999 bekend waren, zijn verdwenen. Daarmee is momenteel nog maar één derde deel van de oorspronkelijke leefgebieden van de zadelsprinkhaan bezet. Actie voor deze kenmerkende soort van kruidenrijke droge heideterreinen is nu meer dan ooit noodzakelijk.

De Noordpool: een ruig maar prachtig wit landschap, met veel sneeuw, ijs en temperaturen ver beneden het vriespunt. Een ongerept gebied waar fascinerende dieren leven, zoals de ijsbeer, de narwal en de walrus. We kennen de beelden, maar slechts enkelen zijn er ooit geweest. De Noordpool is immers ver weg en onbereikbaar, toch?

Micro-organismen die in plantenwortels leven, werken nauw samen met planten om hun groei en stressbestendigheid te vergroten. Een internationaal team geleid door het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en Wageningen UR laat dat deze week zien in het bekende wetenschappelijke tijdschrift Science.

Kenmerkende korstmossen op bomen in bossen op de Utrechtse Heuvelrug zijn sterk afgenomen. Dat blijkt uit de resultaten van het korstmossenmeetnet dat al sinds 1979 loopt in de provincie Utrecht. Het vroeger zo algemene Groot boerenkoolmos is volledig verdwenen uit de bossen tussen Baarn en Rhenen. In de plaats kwamen algemene soorten, zoals Gebogen schildmos, die ook op het platteland groeien.

Het was overal in het nieuws in augustus en september: de enorme bosbranden in Zuid-Amerika. Vele duizenden hectares zijn verbrand en kostbare natuurgebieden werden verwoest. Honderden brandweermannen en boeren in Paraguay werkten dag en nacht om het vuur te bestrijden, met gevaar voor eigen leven. Hoe deden ze dat? En waarom zijn juist deze vleesproducenten zo verbonden met de natuur?

Er zijn nog steeds veel atalanta’s in ons land; het is verreweg de meest waargenomen vlinder deze dagen. Voor een deel zullen ze nog wegtrekken naar het zuiden, maar ook zullen er exemplaren hier blijven. De afgelopen winters hebben veel vlinders het overleefd, maar als komende winter streng wordt, zullen vele atalanta's het niet redden.

De maanden september en oktober waren weer ouderwets goed voor veel bospaddenstoelen. Nu waarnemingen minder worden in de bossen wordt het weer tijd voor het open landschap, want het paddenstoelenseizoen is nog lang niet voorbij. Er zijn inmiddels prachtige vondsten gedaan op kleidijken in het noorden van ons land. Op Wieringen werd een nieuwe groeiplaats van de Granaatbloemwasplaat ontdekt.

Het natuurgebied Korendijkse Slikken in de Hoeksche Waard heeft in 2019 een ware metamorfose ondergaan. Verbeteringen voor de natuur én het beleven daarvan maken het gebied aantrekkelijker voor dier én mens. Bijzondere plant- en diersoorten keren er terug en de bezoekers kunnen nu vanaf een nieuw wandelpad en kijkhut het gebied bewonderen. Op woensdag 23 oktober 2019 was de feestelijke opening.

In het Kastanjedal (bij het Gelderse Beek-Ubbergen) nam Geldersch Landschap & Kasteelen, in samenwerking met de Bosgroepen, afgelopen jaar ingrijpende herstelmaatregelen. Het dal herbergt een bijzonder bronnenbos dat steeds verder verdroogde door erosie en insnijding van de beek. Ingrijpen was hard nodig, maar vanwege de hoge grondwaterdruk en steile hellingen had dat wel wat voeten in aarde.

Vogelbescherming Nederland en Sovon Vogelonderzoek Nederland hebben bijna twintig jaar na de laatste inventarisatie de belangrijke vogelgebieden van Nederland weer op een rij gezet. Het rapport 'Important Bird Areas in the Netherlands 2019', dat recentelijk werd gepubliceerd, identificeert meer dan honderd belangrijke vogelgebieden (IBAs) in Nederland, waaronder een groot aantal nieuwe gebieden.

In het agrarisch gebied tussen Utrecht, Nigtevecht, de Nieuwkoopse Plassen en Woerden is het aantal gruttopaartjes stabiel. Het collectief Rijn, Vecht en Venen heeft met financiële steun van de provincie Utrecht efficiënt weidevogelbeheer uitgevoerd. In het gebied is nu drie jaar op rij hetzelfde aantal grutto's geteld, terwijl de soort landelijk gezien achteruit gaat.

Goed nieuws voor de bij. Dertien gemeenten in West-Brabant stappen gezamenlijk over naar ecologisch wegbermbeheer. Dit betekent uitbreiding en verbetering van de kwaliteit van het leefgebied van de honderd bijensoorten die in de streek voorkomen. De gemeenten ontvangen hiervoor elk een provinciale subsidie van €25.000,- uit de subsidieregeling ‘Leefgebied van de bij’.

Het loopt al tegen november en de vlindertijd lijkt al lang achter ons te liggen. Toch zijn er de afgelopen week nog meer dan vijftien soorten dagvlinders doorgegeven via de invoerportalen Waarneming en Telmee, sommige zelfs in forse aantallen. Naast soorten die als vlinder overwinteren, zijn er ook soorten die nog wegtrekken. Sommige vlinders proberen zich nog voor de winter voort te planten.

Een inspirerende beeldvlucht langs Nederlands mooiste nieuwe natuurplekken. De vernieuwde Dwaalfilm laat je dwalen door 91 natuurgebieden in 327 minifilms. Nieuw zijn de haarscherpe HD-beelden, de snelle navigatie en de optimalisatie voor telefoon. Wat bleef is het aangenaam rustige, bijna poëtische karakter van de minifilms. En Dwaalfilm is gegroeid. Je kunt nu ook door het Waddengebied dwalen.

Voor het eerst is het gewicht van het DNA van 2360 verschillende Nederlandse plantensoorten bepaald. Daardoor weten we van 90% van de inheemse planten de grootte van het genoom. Bij ruim 1300 soorten was hier nog niks over bekend. De onderzoekers, verbonden aan Naturalis Biodiversity Center, hopen op basis van hun vondsten ook wijzigingen aan te brengen in de stamboom van verschillende soorten.

De draagkracht van het Oosterschelde ecosysteem voor schelpdieren staat momenteel niet onder druk, zo blijkt uit nieuw onderzoek door Wageningen Marine Research. Lokale voedselcondities en draagkracht-indicatoren wijzen erop dat de totale hoeveelheden schelpdieren, inclusief kweekmosselen, weinig effect hebben op de populaties micro-algen.

Een volwassen wulpenmannetje dat afgelopen voorjaar bij Oosterend op Terschelling werd geringd, zit nu in Spanje. Dat is tamelijk uniek, want Nederlandse wulpen komen doorgaans niet zo zuidelijk.

De wolf is weer gevestigd in Nederland. In het najaar is de kans groot dat er nieuwe wolven naar Nederland komen. Doordat wolven slim zijn en zich gemakkelijk aanpassen, laten ze zeer uiteenlopend gedrag zien. Wat is nu normaal gedrag? Volgens het Large Carnivore Initiative for Europe is dit afhankelijk van omgevingsfactoren, individuele persoonlijkheid en individuele ervaringen van een wolf.