De laatste tientallen jaren tekenen zich duidelijke veranderingen af in het voorkomen van walvisachtigen in de Noordzee. De bultrug wordt steeds vaker gespot en het aantal strandingen van nog zo’n reus, de potvis, neemt gestaag toe. De bruinvis kent een spectaculaire comeback. Deze in het begin van de vorige eeuw bijna verdwenen kleine dolfijn is nu weer een vertrouwd gezicht langs onze kust.
De grote weerschijnvlinder was tot een jaar of vijftien geleden een zeldzame soort die alleen in oude loofbossen in het zuiden en oosten van ons land voorkwam. De laatste tijd breidt hij zich sterk uit. In Noord-Brabant is het nog steeds een zeldzaamheid en in veel ogenschijnlijk geschikte bossen, bijvoorbeeld in het Groene Woud, ontbreekt hij nog. Hoe komt dat?
Het gaat niet goed met de boerenlandvogels: er vliegen te weinig jongen uit. Intensieve landbouw wordt vaak als oorzaak genoemd. Ondertussen is duidelijk dat ook predatie een belangrijke rol speelt in de achteruitgang van boerenlandvogels. Een effectieve aanpak is echter nog niet voorhanden.
In Kasteelpark Staverden vond Tjerk Busstra op 1 september 2018 een grote groep opvallende paddenstoelen op enkele grote houtsnipperhopen. Deze werden gedetermineerd als Gymnopilus dilepis, een nieuwe soort voor Nederland. Oorspronkelijk komt de soort uit Zuidoost-Azië, waarvandaan ze zich over bijna alle continenten verspreid heeft.
Wie grond wil pachten van de provincie Noord-Brabant maakt meer kans als hij/zij goed zorgt voor bodem, biodiversiteit, landschap en water. Dit principe van ‘duurzame gronduitgifte’ lijkt logisch, een open deur, maar in de praktijk is het dat (nog) niet. Noord-Brabant loopt er landelijk mee voorop.
Begin oktober is de lucht boven Nederland verzadigd met trekvogels die op weg zijn naar het zuiden. Het is een van de meest spectaculaire natuurfenomenen in Nederland. Miljoenen trekvogels op drift. De combinatie van enorme groepen vogels en zeldzame soorten, trekt duizenden vogelliefhebbers de natuur in. Want als je op de juiste plaats staat, is het een ervaring om nooit te vergeten.
Op 28 september vonden Anne Krediet en Matty Berg een populatie van de weidesprinkhaan bij Fort Pannerden. Dit is het eerste bewijs sinds 1947 dat deze soort zich in Nederland voortplant. Op 1 augustus werd al een enkel mannetje aangetroffen op de Lonnekerberg in Overijssel, maar er lijkt hier geen populatie aanwezig. Mogelijk zal de soort zich de komende jaren verder gaan uitbreiden in ons land.
Wanneer een populatie van een soort te klein en geïsoleerd wordt, kan deze een veel groter risico lopen om uit te sterven. Er gaan regelmatig stemmen op om deze kleine populaties, die wel ‘de levende doden’ worden genoemd, geen prioriteit voor bescherming te geven. Een nieuwe studie geeft aan dat die kleine populaties wel degelijk kansen hebben.
Bodemdaling in veenweidegebieden is een serieus probleem, mede vanwege de uitstoot van broeikasgassen. Een van de innovatieve oplossingen hiervoor is onderwaterdrainage. Uit onderzoek van Wageningen University & Research blijkt dat dit een veelbelovende techniek is. Maar de Universiteit van Greifswald in Duitsland zette hier onlangs vraagtekens bij. Klopt de Duitse kritiek?
Aan de Nederlandse faunalijst zijn recent vier weekdiersoorten toegevoegd, twee hiervan komen uit het mariene milieu (de zee). De Aziatische mossel is in Europa een exoot. Ze worden niet gegeten, maar zijn wel verwant aan de eetbare mossel. Opvallend is dat ze vaak met meerdere exemplaren bijeen wonen in zelfgemaakte 'nestjes' van byssusdraden.
De afgelopen maanden zijn in 1837 feromoonvallen 134.943 eikenprocessievlinders gevangen. Het gemiddelde van 73 vlinders per val ligt ruim drie keer zo hoog als het aantal in 2017. Op basis van de vangsten, goede vliegomstandigheden en de beoordeling van de conditie van de eitjes kunnen we er vanuit gaan dat de populatie in 2019 opnieuw drie keer zo groot zal zijn als het jaar ervoor.
Al 150 jaar was er niets van het Populierenspijkertje in Nederland vernomen. In de eerste helft van de 19e eeuw verzamelde botanicus Frederik Splitgerber het enige exemplaar dat tot voor kort uit Nederland bekend was. De miniscule spijkertjes werden recent opnieuw gevonden op afgevallen takken van populieren in Overlangbroek (Utrecht).
Recentelijk zijn er door de Duitse deelstaatoverheid nieuwe cijfers gepubliceerd over het aantal wolvenroedels en schade door wolven aan vee in Nedersaksen. Hieruit blijkt dat het aantal roedels met één derde is toegenomen, maar dat de schade begin september pas half zoveel is als het gehele jaar ervoor.
De Roemeense hamster is het nog zeldzamere zusje van onze eigen korenwolf. De soort komt alleen voor in Roemenië en is ook daar lastig te zien te krijgen. Toch lukte het natuurfotograaf en natuurfilmer Rollin Verlinde om een filmpje te maken, met mogelijk de eerste bewegende beelden van Roemeense hamster die ooit zijn gemaakt.
De wereldwijd meest gebruikte onkruidverdelger, glyfosaat, verstoort het bacterieleven in de darmen van bijen en maakt ze daarmee vatbaarder voor dodelijke infecties, blijkt uit een recente publicatie. Het middel, dat onder andere in het veel gebruikte Roundup zit, lag al langer onder vuur, maar onlangs werd het gebruik ervan nog voor vijf jaar toegestaan in de EU.
Na de eerste week van augustus eindigde een periode van extreem warm en droog weer. Verdorde graslanden kleurden weer snel groen. Wat zijn de effecten op planten van deze extreme zomer geweest? Enkele voorbeelden van de gevolgen voor graslandplanten worden besproken.
Van de vier nieuwe Nederlandse weekdiersoorten die we dit najaar aan de faunalijst konden toevoegen, is het Samengedrukte erwtenmosseltje de kleinste. Deze tweekleppige leeft al langer in ons land. Het bleek onlangs om een aparte, van oorsprong niet-inheemse soort te gaan, die inmiddels op veel plaatsen in onze zoete wateren voorkomt.
In Nederland ligt ruim 300.000 kilometer sloot. Vegetatierijke, ondiepe wateren zijn van groot belang voor de voortplanting en opgroei van vis- en amfibiesoorten. Het slootmilieu staat echter onder druk door het jaarlijks maaien van waterplanten om de watertransportfunctie te waarborgen. Samen met waterschappen onderzoekt RAVON hoe sloten optimaal beheerd kunnen worden.
De eerste waarneming van de klimopbij stamt uit 1997 uit Maastricht. Lange tijd is hij tot het zuiden beperkt gebleven, met in 2012 uitsluitend nog waarnemingen uit Zeeland en Limburg. In 2016 dook de soort ineens op in Lelystad. Daarna is het hard gegaan en inmiddels zijn er zelfs waarnemingen uit Ferwert, Friesland.
Geen ontkennen meer aan: het is herfst. Het seizoen van véél regen en vaak wateroverlast. Geen nood, wij Nederlanders draaien onze hand niet om voor het oplossen van waterperikelen. Maak dus een watertuin, met een regenton en andere originele ideeën die ook nog goed zijn voor vogels.
